حدود500 سال است که از همنشینی انسان و این پرنده خوش آواز می گذرد و روزبه روز به جمع علاقه مندانش افزوده می شود و ما تنها در یک پنجم این سالها سهیم هستیم . آری حدود یکصد سال است که این پرنده زیبا پای به سرزمین ما نهاده و دوستداران بسیاری را به دور خود گرد آورده است و هرچه براین دوستی افزوده شد شناخت بیشتری نیز نسبت به قناری پیدا شده است .
در آن سالها پرورش دهنده ها تنها بخاطر آواز خوش و صدای دلنشین قناری با این پرنده انس و الفت پیدا کرده بودند آرام آرام وبا گذشت زمان یعنی حدود نیم قرن پیش و با ورود نژادهای مختلف به ایران پرورش قناری از یکنواختی که تنها به آوازخوانی محدود شده بود به درآمد وشکل جدید تری بخود گرفت . درابتدای ورود نژادهای جدید سعی شد که با آمیختن این پرنده ها با یکدیگرقناری های آوازخوان ( موقوم ) و با صدای رساتری را بوجود بیاورند اما رفته رفته پرورش دهنده ها به دو گروه تقسیم شدند . گروهی که تنها به فکر آواز قناری بودند و گروه دیگری که علاقمند به بوجود آوردن گونه ای جدید از قناری که هم آوازی دلنشین داشته باشد و هم خصوصیات ظاهری پرنده با فرهنگ و هنر ایرانی تطبیق داشته باشد .
محدودیت در تولید مثل و کمبود نژادهای مختلف قناری در آن زمان باعث شد که هر منطقه نوعی پرنده را با خصوصیاتی که درآن منطقه مورد نظربود به نام همان محل نامگذاری کنند و اسامی جدیدی نظیر قناری تبریزی , قناری مسکویی , قناری مشهدی و قناری علیخانی برای آنها در نظر بگیرند . یکی از این اسامی که برای قناریها در نظر گرفته شد قناری رسمی بوده است , بدرستی معلوم نیست که توسط چه فرد یا افرادی و در چه زمانی نام قناری رسمی رسمیت یافت اما موضوع اصلی این است که قناری رسمی معرفی شده در آن سالها به هیچوجه با هیچ یک از گونه های فعلی قناری رسمی قابل مقایسه نخواهد بود . با توجه به پیشرفتهایی که پیشکسوتان در آن سالها داشتند بعید بنظر می رسد که اگر هم اکنون هم در قید حیات بودند به قناری رسمی آن دوران بسنده کنند و در فکر نوآوری و پیشرفت نبوده باشند . درهر صورت ایده قناری رسمی آن دوران هر چه بوده باید راهنمای راه پرورش دهنده های قناری رسمی در این سالها نیز باشد . نباید قناری های حاصل از آمیزش اول قناری های یورکشایر را رسمی نامید. نباید نقش فرهنگ و هنر ایرانی را نادیده گرفت و نباید به سادگی و اصرارهر قناری را رسمی نامید. البته دلیل نامیدن هر گونه ای ازقناری به نام رسمی ,مقداری مربوط به عدم شناخت افراد و قدری هم مربوط به کوتاهی پیشکسوتان در ارائه الگوی واقعی از قناری رسمی می باشد .

همانطور که میدانید سکوت اتاق قناری باعث افسردگی و خستگی در قناری میباشد و از انجایی که موسیقی بر

تمامی موجودات زنده تاثیر گذار میباشد پرندگان نیز از این قضیه مستثنی نمیباشند بنابر این میتوان فضای اتاق

قناری را با  پخش یک اهنگ ملایم از سکوت در اورد که کمک بسیاری در شادابی و تحرک قناری میکند که همین

تحرکات یه سلامتی قناری و در اماده شدن ان کمک میکند،موسیقی انتخاب شده برای پخش باید دارای ریتمی

ملایم باشد و با تن صدای ملایمی نیز پخش شوند ،اهنگ های انتخاب شده حتما نباید که اواز قناری باشند چون

اواز قناری موقعی کاربرد دارد که شما بخواهید یک قناری جوجه اوازی را فرا گیرد که شما ان را انتخاب کرده ایداز این

رو اواز قناری موقوم را تهیه نموده و در زمان جوجگی تا فرا گرفتن کامل اواز برای ان پخش میکنید اما اگر خواندن ان

برایتان مهم نباشدخود قناری بصورت ارثی اواز را فرا خواهد گرفت و دیگر نیازی به گذاشتن اواز قناری نمی باشد ولی

چنانچه دوست داشته باشیدمیتوانید در میان اهنگهای انتخاب شده چند اواز قناری نیز بگذارید از انجایی که پخش

اهنگ برای قناری خوب میباشد اما باید بیاد داشته باشید که هیچ وقت نباید انها را روبروی تلویزیون گذاشت چون

قناری قادر به درک تصاویر پخش شده از طریق تلویزیون نمیباشد و گاه موجب استرس و نا راحتی هایی در

قناری میشود.

قفس پرنده تمام دنیای پرنده میباشد از این رو باید سعی شود قفسی را ناسب با روحیات وحرکات پرنده مورد نظر تهیه کنید چون پرواز قناری افقی و بصورت عقب و جلو میباشد پس نیاز به قفس های مکعب که طول بیشتری را دارند دارید تا پرنده در ان اجازه پرواز داشته باشد از خرید قفسهای قشنگ و مناسب با سلیقه خود خودداری کنید چون هر قفس سازگار با زندگی یکنوع پرنده میباشد و شما برای نگهداری قناری باید قفسی را انتخاب کنید که دارای طول بیشتری باشد و از خرید قفسهای زیبا و گرد خودداری کنید.از مابین قفسهای چوبی و فلزی قفسهای ارجعیت بیشتری را دارند چون جایی برای پنهان و زندگی کردن حشرات موزی و میکروبها ندارند و زودتر ضدعفونی شده و به راحتی مورد شست و شو قرار میگیرد اما در این زمینه نیز بهتر قفسهایی را انتخاب کنید که کاملا جوشی بوده و محل اتصال میله ها با جوش و لحیم کاملا پوشنده باشد و جایی را برای زندگی و پنهان شدن حشرات نداشته باشد.در قفس از گذاشتن هرگونه وسائل اضافی خودداری کنید چون ضمن تنگ شدن قفس احتمال برخورد قناری به انها و احتمال جراحات نیز میباشد در ضمن قفسهای شلوغ برای پرنده کسل کننده میباشند وسائل مورد نیاز پرنده در قفس باید یک چوب نشیمن (بهتر است از نشیمنگاه های چوبی استفاده شود و نه پلاستیکی چون احتمال جمع اوری حشرات در این چوبها کمتر است) ابخوری و جا دانی میباشد در صورت گذاشتن جا تخم مرغی و جا انگشتی نیز باید پس از استفاده از قفس خارج شده و تمیز شوند .درقفس قناری نیاز به هیچ نوع اسباب بازی نمیباشد و نباید با این وسایل که گاها باعث اسیب قناری نیز میشوند هواس ان را پرت کنید که مانع از اواز ان شود .چوب را باید در یک طرف قفس و با رعایت فاصله مناسب از دیوار قفس قرار دهید چوب باید ضمن محکم بودن در جای خود فاقد از هرگونه خراشی که باعث بریده شدن پای پرنده شود ،باشد.جای قرار گرفتن چوب در قفس باید طوری باشد که نه دم پرنده به میله های قفس نرسد و باعث شکستن و کثیف شدن ان نشود و از طرفی زیاد وسط نباشد که پرنده برای رفتن به انطرف قفس مجبور به پرواز باشد که به سلامتی پرنده نیز کمک میکند .قفس قناری باید مرتب مورد نظافت و ضدعفونی قرار گیرد برای نظافت سریعتر قفس میتوان در کف ان از کاغذهای سفید استفاده کرد و هر چند وقت یکبار ان را عوض نمود اما باید در نظر داشت که روزنامه برای این کار مناسب نمیباشد و جوهرهای موجود در نوشته های ان باعث مسمومیت قناری میشوند .یکی دیگر از نکات مهم اندازه قفس انتخاب شده میباشد که باید رعایت شود قفس برای نژادهای معمولی جهت نگهداری یک عدد باید اندازه قفس 40سانت باشد و جهت نگهداری دو عدد و تولید مثل باید 50سانت باشد که البته برای نژادهای بزرگ باید از قفسهای 70سانتی استفاده شود.

پرورش و نگهداری قناری نیاز به اطلاع و دانستن نکات مختلفی را دارد که صاحب پرنده با رعایت انها میتواند نتیجه مطلوبتری را در امر پرورش و تولید مثل قناری داشته باشد یکی از نکات مهم و ضروری در امر تولید مثل و پرورش قناری رعایت و نگهداری یکسان دمای اتاق قناری میباشد که باید به ان توجه داشته باشید دمای اتاق قناری از فصلی به فصل دیگر متغیر میباشد و در هر فصل باید دمای مطابق با همان دوران را اتخاذ کرد دماینگهداری قناری در فصل تولک باید بین 30تا33درجه باشد که قناری در این دما به راحتی تولک رفته و بتواند این دوران را بطور صحیح انجام دهد برای اتمام پر ریزی دمای بین 15تا18درجه توصیه میشود که در این دما پر ریزان قناری به اتمام رسیده و قناری دوران استراحت را پیشه خواهد کرد و برای دوران تولید مثل که هم تحرک جنسی را به اوج رسانده و هم برای رشد جوجه ها مناسب باشد باید دمایی ما بین دمای لک و زمستان را داشته باشند که شبیه به دمای بهاری باشد این دما باید بین 20تا 24 درجه باشد تا شرایط عالی را برای قناری داشته باشد چنانچه در هر مراحل از این دوران دما دارای نوسانات اندک بود لزوم به استفاده از وسائل گرمایشی و یا سرمایشی نمیباشد تا حدالممکن دمای اتاق را با بصورت طبیعی نگهداری کنید در زمستان هر چه جای پرنده سردتر باشد امکان اماده شدن انها در فصل سرد کمتر است اما باید در نظر داشت که قناریهای نر در فصل زمستان در جایی گرمتر از قناریهای ماده نگهداری شوند چون در این شرایط اندامهای محرک جنسی در نرها دورتر به بلوغ رسیده و پرنده دچار عارضه ناباروری میشود.

تغذيه
اصلی ترين دانه مصرفی که می بايست هميشه در اختيار قناری قرار گيرد تخم کتان است . تخم کتان دانه ای مقوی و پرانرژی است ولی  اين دانه بتنهايی نمی تواند تمامی نياز های يک موجود زنده را برآورده سازد بنابراين برای بر طرف شدن اين نيازها می بايست  دانه ها  و سبزيجات و مکملهای ويتامينی و پروتينی گوناگونی را تهيه و در اختيار پرنده قرار دهيد . دانه هايی نظير ارزن - شلغم -  کلم -  کاهو  خرفه - ترب و شاهدانه . سبزيجات و ميوه هايی نظير برگ کاهو- ترب - اسفناج - کرفس - گشنيز - کلم - کدو - سيب - هويج - هلو و ليمو شيرين از منابع مهم کربوهيدراتها , چربيها ,  پروتينها و ويتامينها به حساب می آيند .
بخش ديگری از غذای قناری که بصورت ...

با فرا رسیدن شهریور ماه رفته رفته قناری ها از تو لک بیرون آمده و صاف میکنند ،قناری هایی که زودتر تو لک رفته بودند الان دیگه بایدصاف کرده باشند و شروع به خواندن های کوتاه و بلند کرده باشند،در نظر داشته باشید که قناری های نری که خواندن را شروع کرده اند باید از سایرین جدا و در قفسهای مجزا نگهداری شوند اما دیگر قناریها که هنوز شروع به خواندن نکرده اند مشکلی ندارند که در کنار هم مثل قبل نگهداری شوند و ماده ها هم باید تا آغاز زمان تکثیر و شروع امادگی در کنار هم باشند .برای مست کردن و آماده کردن قناری ها اصلا عجله نکنید دغدغه ای که بسیاری از دوستان درباره آن سوال داشتند نگه داشتن قناری ها در همین حالت یعنی خواندن آنها بود که شما دوستان عزیز میتوانید محل نگهداری قناری را که الان چیزی حدود 12 ساعت است را همینطور نگه داشته و مانع از کاهش نور شوید و حتی آن را یک ساعتی نیز افزایش دهید و دما را نیز بطور کم پایین بیاورید بیاد داشته باشید که هر گونه تغیراتی در نور و دما و حتی تغذیه باید بطور پلکانی باشد بطوری که به قناری لطمه وارد نکند برای تنظیم روشنایی بهتر است که از تامیر مخصوص استفاده شود .کم کم با فر رسیدن پاییز و صاف کردن قناریها و عرضه آنها به بازار شما میتوانید قناری های کمبود خود را تهیه نمایید و یا اینکه قناری های مازاد خود را که صاف کرده اند و از حالت خنثی بیرون آمده اند را به بازار عرضه نمایید .حتما سعی کنید که اول تمامی قناری های مورد نیاز خود را تهیه نموده و بعد شروع به کاهش دما و افزایش نور نمایید تا همگی قناری هایتان به یکباره مست و آماده نمایند.

بیاد داشته باشید که اگر چند نژاد از قناری را نگه داری میکنید برنامه غذایی آنها طبق نیاز آنها و جثه آنها متغییر میباشد و قناری هایی که دارای پرهای بیشتری میباشند مانند گلاستر نیز از برنامه غذایی مقوی تری باید برخوردار باشد .

ماده قناری هایی که در دوران لک در یک پران نگهداری شده اند را تا زمان اماده شدن نرها به همین صورت نگهداری کنید ،قناریهای نر که در قفس مجزا نگهداری میشوند باید در ردیف بالاتر قرار گیرند و ماده قناریها یی که هنوز بصورت گله ای نگهداری میشوند در یک پران و در زیر پای نرها گذاشته شوند تا ارام ارام و با بلند شدن صدای نر ها انها نیز رفته رفته اماده شوند ،پس ازمدتی که نرها به امادگی کامل رسیدند و خواندن های بلند را شروع کردند قناریهای ماده با شنیدن صدای نرها شروع به اماده شدن میکنند در این دوران به میله های قفس نخ های تابیده ببندید این کار ضمن کمک به اماده شدن ماده ها از کندن پرهای قناری توسط قناریهای دیگر نیز جلوگیری میکند ،وقتی که علائم امادگی در ماده قناری نمایان شد میتوانید ان را از سایرین جدا نموده و در قفسی مجزا در زیر پای نر گذاشته تا به امادگی کامل برسد با شدت گرفتن امادگی در ماده قناری باید ان را برای اشنایی بیشتر با قناری نر در کنار قناری نر گذاشته شود تا هر دوی انها با هم اشنا شده و همدیگر را برای جفت قبول نمایند بعد از ان و وقتی که مطمئن شدید قنارها همدیگر را برای جفت قبول کرده اند که این عمل با حرکاتی چون دادن پنبه به هم از وسط میله ها و یا کندن پر قناری نر از توسط ماده از وسط میله ها نمایان میشود . در این موقع میتوانید قناری نر را به قفس قناری ماده هدایت کرده و پس از ان لان را برای گذاشت ما راهی دیگر نیز میباشد ان هم اینکه قبل از جفت انداختن انها لان را برای ماده قناری گذاشته و صبر نماییدتا لان را بسته و نزدیک به تخم گذاری شود ان وقت قناری نر به قفس قناری ماده انداخته در این روش قناریها سریع جفت خورده و برای جفت خوردن دعوا نمی کنند اما باید هواستان باشد که بیش از حد صبر نکنید که ماده قناری تخم پوچ بگذارد.

قناری نر چون آواز میخواند از این رو شناخت قناریهای نرآماده برای مبتدیان نیز راحت میباشد اما باید در نظر داشت که هر قناری نری که آواز میخواند آماده جفت انداختن نیست و قناری نر آماده باید کاملا بصورت بی قرار و مرتب بخواند قناری نر باید میله های قفس را گرفته و پیاپی بخواند که به اصطلاح به آن مست خوان میگویند.

زمان جفت گیری اواخر زمستان و فصل بهار است .

ناحیه مخرج قناری نر آماده جفت گیری دارای برآمدگی بوده و از سطح شکم بالاتر است ،  با بال های نیمه آویزان مدام به این سو و آن سو می پرد و هنگام آواز خواندن پامی کوبد . به عنوان یک اصل کلی قناری نر آماده باید قرص بخواند و ریزه خوانی نکند.

قناری ماده نیز هنگامی که آماده جفت گیری می شود فعالیتش زیاد شده بی قراری کرده و مرتب در قفس پرواز می کند و با صدای لرزان آواز جفت یابی می خواند. وقتی بر روی چوب می نشیند بالهایش نیمه آویخته شده و دمش را بالا گرفته به طرف جلو خم می شود. برخی از قناری های ماده پرهای سینه خود و یا تکه هایی از روزنامه های کف قفس را می کنند و در گوشه ای جمع می کنند.جهت آمادگی کامل تر قناری ماده مقداری پنبه دانه را درون قفس قرار دهید . اگر پنبه را زیر پا قرار داد و کشید ،حال بهترین زمان برای جفت انداختن است .

1-حد الامکان سعی شود که یکی از جفت ها سابقه تکثیر در دوران قبل را داشته باشد (اگر ماده باشد بهتر است)

2-قناری های انتخاب شده از هر گونه نقص عضو باید بدور باشند مثل پا ،بال ،انگشت

3-قبل از جفت انداختن قناری ها ناخن آنها را کوتا کرده و بعد اقدام به جفت اندازی کنید.

4-اگر صاحب تعدادی قناری هستید سعی نمایید چند قناری را اماده کرده و در یک زمان جفت نمایید.

5-قبل از جفت کردن قناری ها به منظور آشنایی حتما برای چند وقت قفس آنها را در کنار هم گذاشته تا با همدیگر آشنا و همدیگر را قبول کنند.

6-در جفت انداختن عجله نکنید و تا آمادگی کامل زوج صبر نمایید.

7-در موقع جفت انداختن قناری نر باید به قفس قناری ماده هدایت شود.

8-ماده قناری که از روی مستی تخم میگذارد به سختی جفت میرود .

9-برای لانه سازی از الیافهای کوتاه استفاده نمایید مانند پنبه دانه.

10-در برنامه غذایی قناری از ویتامین E و مغز بادام استفاده شود.

11-رعایت کردن دما و نور و رطوبت کافی در اتاق قناری الزامی میباشد.

12-از دست کاری دائم قناری در زمان تکثیر و تعویض مرتب جفت ها خودداری نمایید.

13-هر چند که از اواخر پاییز قناری ها شروع به جفت زدن میشوند اما بهترین جوجه ها متعلق به فصل بهار میباشد.

14-جوجه های لان دوم و سوم هر جفت قناری به مراتب بهتر از لانهای قبل میباشد.

15-سست بودن میله های نشیمن باعث بی نطفه شدن تخم ها و قرار دادن در جای بد انها باعث افتادن تخم و جوجه از لانه میشود.

16گود بودن زیاد لانه باعث خفگی جوجه ها میشود.

 17-برای برداشتن تخمها و جاگزین با تخم پوچ باید مابین ساعت 10 تا 12 قبل از اینکه زیاد تخم گرم شود این کار انجام شود.

18-وجود نر آواز خوان در بین قناریهای جفت انداخته باعث آماده و مست ماندن آنها میشود.

19-از برداشتن بیش از حد تخم در زیر پای قناری خودداری کنید چون باعث ضعیفی قناری و بهم ریختن سیکل تخم گذاری آن میشود.

20-گذاشتن بیش از حد غذای تخم مرغی در قفس ضمن فاسد شدن و بیمار کردن قناری باعث بوجود امدن کنه نیز میشود.

21-رعایت کردن نظافت قفس از هر قسمت دیگر مهمتر میباشد .

22-از دارو های تقویتی که در بازارذ موجود می باشد می توان استفاده کرد .